Σημασιολογικός Ιστός

Γενικά

Μαθησιακά Αποτελέσματα

Σκοπός του μαθήματος είναι να δώσει στους φοιτητές μια σφαιρική άποψη του Σημασιολογικού Ιστού εστιάζοντας στις τεχνολογίες του Σημασιολογικού Ιστού οι οποίες έχουν φτάσει σε κάποιο επίπεδο ωριμότητας και αποδοχής και ιδιαίτερα στις Resource Description Framework (RDF) και Web Ontology Language (OWL). Με την ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα πρέπει να διαθέτουν ικανοποιητική εμπειρία σε αυτές τις τεχνολογίες και να μπορούν να:

  • γνωρίζουν τις βασικές τεχνολογίες RDF, RDF Schema, Linked Data, οντολογίες, SPARQL και τις υπάρχουσες κατηγορίες εφαρμογών,
  • διακρίνουν/εκτιμούν τους λόγους επέκτασης των τεχνολογιών ιστού με σημασιολογικά μοντέλα, οντολογίες και συστήματα εξαγωγής συμπερασμάτων,
  • παράγουν/περιγράφουν οντολογίες σε περιορισμένες περιοχές, να τις υλοποιούν με την χρήση του Protégé και να τις χρησιμοποιούν,
  • αναλύουν πως ο Σημασιολογικός Ιστός επιτρέπει νέες και απροσδόκητες χρήσεις των διαθέσιμων δεδομένων,
  • δημιουργούν εφαρμογές Σημασιολογικού Ιστού με χρήση του Jena API και του Virtuozo,
  • υποστηρίζουν τις βασικές λογικές αρχές που διέπουν τις τεχνολογίες του Σημασιολογικού Ιστού.
Γενικές Ικανότητες
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Περιεχόμενο Μαθήματος

Τα θέματα που καλύπτει είναι:

  • Εισαγωγή στο Σημασιολογικό Ιστό
  • Αρχιτεκτονικές και εργαλεία Σημασιολογικού Ιστού
  • Εισαγωγή στις Οντολογίες
  • RDF, RDF Schema και Linked Data
  • Ανάπτυξη οντολογιών, OWL, δημιουργία οντολογιών με το Protégé
  • Η γλώσσα αιτημάτων SPARQL και η χρήση της με end-point
  • Το προγραμματιστικό API Jena
  • Οντολογίες και συλλογιστική
  • Αντιστοίχιση οντολογιών
  • Κοινωνική δεικτοδότηση (Folksonomies)
  • Σημασιολογικός και κοινωνικός ιστός
  • Οντολογίες: Αυτόματη ανάπτυξη
  • Ενσωμάτωση οντολογιών και υπηρεσίες ιστού
  • Σημασιολογικές υπηρεσίες ιστού

Διδακτικές και Μαθησιακές Μέθοδοι - Αξιολόγηση

Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο θεωρητική διδασκαλία (παράδοση, συζήτηση, επίλυση προβλημάτων).
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
  • Χρήση λογισμικού παρουσιάσεων διαφανειών.
  • Χρήση ηλεκτρονικής πλατφόρμας μάθησης (moodle).
  • Ηλεκτρονική επικοινωνία με τους φοιτητές/τριες.
  • Χρήση εξειδικευμένου λογισμικού Protégé, Jena API και Virtuozo.
Οργάνωση Διδασκαλίας
Δραστηριότητα Φόρτος εργασίας εξαμήνου
Διαλέξεις52
Συγγραφή και παρουσίαση υποχρεωτικής εργασίας25
Εκπόνηση μελέτης και υλοποίησης λογισμικού55
Ατομική Μελέτη, ανάλυση βιβλιογραφίας και πρακτική εξάσκηση48
Σύνολο 180
Αξιολόγηση φοιτητών

Η αξιολόγηση των φοιτητών στηρίζεται στην τελική γραπτή εξέταση και στις εργασίες. Τα κριτήρια αξιολόγησης είναι προσβάσιμα από τους φοιτητές στην ηλεκτρονική σελίδα του μαθήματος.

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία

Συγγράμματα μέσω του συστήματος "Εύδοξος"
  1. Γρηγόρης Αντωνίου και Frank van Harmelen. “Εισαγωγή στο Σημασιολογικό Ιστό”, Κλειδάριθμος, 2009, ISBN 978-960-461-234-5, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 13705.
  2. Dean Allemang, Jim Hendler, "Ο Σημασιολογικός Ιστός για τους Δημιουργούς Οντολογιών", Δίσιγμα, 2020, ISBN 978-618-202-007-4, Κωδικός Βιβλίου στον Εύδοξο: 94690324
Συμπληρωματική ελληνόγλωσση βιβλιογραφία
  1. Στεφανιδάκης, Μ., Ανδρόνικος, Θ., Παπαδάκης, Ι., 2015. Ανοικτά συνδεδεμένα δεδομένα και εφαρμογές. [ηλεκτρ. βιβλ.] Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/1338.
  2. Στάμου, Γ., 2015. Αναπαράσταση οντολογικής γνώσης και συλλογιστική. [ηλεκτρ. βιβλ.] Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Διαθέσιμο στο: http://hdl.handle.net/11419/4225
Συμπληρωματική ξενόγλωσση βιβλιογραφία
  1. Dean Allemang, James Hendler, 2011. “Semantic Web for the Working Ontologist: Effective Modeling in RDFS and OWL”, 2nd Edition, Morgan Kaufmann Publishers, ISBN 978-0-123-85965-5
  2. Grigoris Antoniou, Paul Groth,Frank van Harmelen and Rinke Hoekstra, 2012, A Semantic Web Primer, third Edition , MIT Press, ISBN 978-0-262-01828-9.
  3. E. F. Kendall, D. L. McGuinness, 2019. “Ontology Engineering (Synthesis Lectures on the Semantic Web: Theory and Technology”, Morgan and Claypool Publishers, ISBN 978-1-681-73308-1.
  4. Toby Segaran, Colin Evans, Jamie Taylor, and Segaran Toby, 2009, “Programming the Semantic Web”, O'Reilly, ISBN 978-0-596-15381-6.
  5. David Wood , Marsha Zaidman , 2014, “Linked Data: Structured Data on the Web”, Manning Publications, ISBN-13: 978-1-617-29039-8.
  6. Jeffrey T. Pollock, 2009, “Semantic Web For Dummies”, Wiley, ISBN: 978-0-470-39679-7.
  7. Pascal Hitzler, Markus Krötzsch, and Sebastian Rudolph, 2009, “Foundations of Semantic Web Technologies”, Chapman & Hall/CRC Textbooks in Computing, ISBN: 978-1-420-09050-5.
  8. Liyang Yu, 2007, “Introduction to the Semantic Web and Semantic Web Services”, Chapman & Hall, ISBN 978-1-584-88933-5.
  9. Jorge Cardoso, 2007, “Semantic Web Services: Theory, Tools and Applications”, IGI Global, ISBN 978-1-59904-045-5.